Jazda po drogach szybkiego ruchu: ekspresowych i autostradach wymaga od kierowcy odpowiednich umiejętności oraz znajomości zasad, które różnią się od tych obowiązujących na innych drogach. Autostrady charakteryzują się skrzyżowaniami wyłącznie z wlotami i wylotami dróg jednokierunkowych, wyższymi limitami prędkości oraz brakiem przejść dla pieszych, co sprawia, że są statystycznie najbezpieczniejszymi drogami. Drogi ekspresowe są podobne, ale mogą mieć skrzyżowania i częściej występują na nich ograniczenia prędkości. Właściwa technika jazdy, umiejętne włączanie się do ruchu oraz znajomość zasad wyprzedzania i zmiany pasa ruchu mają ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu.
Przygotowanie do jazdy
Bezpieczna podróż autostradą zaczyna się jeszcze przed wyruszeniem w trasę. Sprawdzenie stanu technicznego pojazdu jest podstawą. Należy upewnić się, że wszystkie światła działają prawidłowo, opony mają odpowiednie ciśnienie, a poziomy płynów eksploatacyjnych, takich jak olej silnikowy, płyn chłodzący i hamulcowy, są na właściwym poziomie. Koniecznie trzeba sprawdzić również i zadbać o poziom paliwa. Na autostradach stacje benzynowe są rzadziej rozmieszczone niż w miastach, więc lepiej nie ryzykować jazdy na rezerwie.
Warto też zapoznać się z przebiegiem autostrady, sprawdzić, gdzie znajdują się zjazdy, miejsca odpoczynku, tzw. MOPy (miejsca obsługi podróżnych) oraz stacje paliw. Pomocne może być także monitorowanie aktualnych warunków drogowych, np. za pomocą aplikacji informujących o zatorach czy robotach drogowych.
Nie mniej ważna jest ergonomia w kabinie. Właściwe ustawienie fotela, pasów bezpieczeństwa i lusterek zapewnia komfort oraz pełną kontrolę nad pojazdem. Wszystkie elementy, których możesz potrzebować w trakcie jazdy (np. napój, telefon podłączony do zestawu głośnomówiącego czy okulary przeciwsłoneczne), powinny być w zasięgu ręki, aby unikać rozpraszania uwagi podczas prowadzenia pojazdu.
Włączanie się do ruchu i zmiana pasa
Prawidłowe włączanie się do ruchu na drodze ekspresowej czy autostradzie to jeden z najważniejszych manewrów wymagających płynności i zdecydowania. Pasy rozbiegowe są zaprojektowane tak, aby umożliwić kierowcy osiągnięcie prędkości zbliżonej do tej, z jaką poruszają się pojazdy na głównej jezdni. Należy więc dynamicznie przyspieszać i jednocześnie obserwować ruch w lusterku bocznym z uwzględnieniem martwego pola, aby ocenić, kiedy można bezpiecznie dołączyć się do ruchu w taki sposób, aby nie zmusić innych kierujących do nagłych reakcji, takich jak zwolnienie, przyspieszenie, bądź zmiana pasa.
Błędem często popełnianym przez kierowców jest nagłe hamowanie na końcu pasa rozbiegowego lub zbyt wolne włączanie się do ruchu. Może to spowodować zagrożenie dla nadjeżdżających pojazdów. Ważna jest płynność poruszania się oraz ocena sytuacji. Jeśli nie ma możliwości natychmiastowego włączenia się do ruchu, lepiej kontynuować jazdę po pasie rozbiegowym, zamiast zatrzymywać się, bo należy pamiętać, że włączając się do ruchu, jest się zobowiązanym do dostosowania swojej jazdy do warunków panujących na jezdni drogi, na którą się wjeżdża.
Podobne zasady dotyczą zmiany pasa ruchu. Należy zawsze korzystać z lusterek i obserwować martwe pole, sygnalizować manewr z odpowiednim wyprzedzeniem oraz upewnić się, że manewr nie wymusi nagłego hamowania na innych kierowcach. Nie należy zmieniać pasa gwałtownie ani robić tego bez wyraźnej potrzeby.
Z jaką prędkością jechać na autostradzie?
Jazda po autostradzie wiąże się z wyższymi prędkościami. Z tego powodu ważne jest utrzymywanie potencjalnie stałej i dostosowanej do warunków drogowych, jak i technicznych prędkości. Na polskich autostradach maksymalna dozwolona prędkość dla samochodów osobowych wynosi 140 km/h, ale to nie znaczy, że zawsze należy jechać z maksymalną prędkością. Warto pamiętać, że należy dostosować ją do natężenia ruchu, warunków pogodowych, technicznych i własnego stanu psychofizycznego, co ma wpływ na komfort jazdy.
Jednym z podstawowych błędów kierowców jest nieutrzymywanie bezpiecznego odstępu od pojazdu poprzedzającego. Zaleca się stosowanie zasady trzech sekund. Oznacza to, że przy danej prędkości powinieneś być w stanie przejechać dystans, który pojazd przed Tobą pokona w trzy sekundy. W trudnych warunkach pogodowych, takich jak deszcz, mgła czy śnieg, ten dystans należy zwiększyć do czterech lub pięciu sekund. Dodatkowo należy pamiętać, że w świetle obecnie obowiązujących przepisów, na drogach ekspresowych oraz autostradach, odstęp od poprzedzającego pojazdu nie może być mniejszy, niż połowa aktualnej prędkości. Co za tym idzie, poruszając się z prędkością 140km/h, odstęp od poprzedzającego pojazdu nie może być mniejszy, niż 70 metrów.
Nagłe hamowanie na autostradzie jest niebezpieczne i często prowadzi do wypadków na skutek reakcji łańcuchowej. Jeśli konieczne jest wytracenie prędkości, najlepiej robić to stopniowo, aby dać innym kierowcom czas na dostosowanie swojej jazdy do zmieniających się warunków. Kluczowym będzie zatem zachowanie bezpiecznego odstępu oraz obserwowanie drogi daleko przed sobą, co daje dodatkowy czas na reakcję.
Czy można jechać lewym pasem autostrady?
Lewy pas na drogach szybkiego ruchu oraz autostradach służy głównie do wyprzedzania. Niestety, wielu kierowców traktuje go jako „swoją” trasę podróżowania, co prowadzi do niepotrzebnych zatorów i irytacji innych uczestników ruchu. Utrzymywanie się na lewym pasie, gdy prawy jest wolny, jest nie tylko niezgodne z przepisami, ale także znacząco obniża płynność ruchu.
Prawidłowa kultura jazdy na autostradzie obejmuje również przewidywalność i dostosowanie się do sytuacji na drodze. Nie należy nagle zwalniać bez powodu, wciskać się przed innych kierowców bez sygnalizacji czy blokować szybszych pojazdów. Pamiętaj, że jeśli inny kierowca jedzie szybciej, warto ułatwić mu wyprzedzanie, zamiast wymuszać niebezpieczne manewry.
Ważnym aspektem jest także stosowanie kierunkowskazów. Sygnalizowanie zamiaru zmiany pasa powinno odbywać się na tyle wcześnie, aby inni uczestnicy ruchu mogli odpowiednio zareagować. Nagłe ruchy, zwłaszcza przy dużych prędkościach, są jednym z najczęstszych powodów wypadków na autostradach, bo należy uwzględnić fakt, że przy wyższych prędkościach, zmienia się również przyczepność pojazdu do jezdni, a co za tym idzie, gwałtowne manewry mogą skończyć się poślizgiem
Bezpieczne wyprzedzanie na autostradzie
Wyprzedzanie na autostradzie wymaga dużej uwagi i odpowiedniej techniki, ponieważ prędkości są wyższe niż na drogach miejskich czy krajowych. Podstawową zasadą jest upewnienie się, że pas, na który chcemy wjechać, jest wolny i że nie wymusimy na innym kierowcy nagłego reagowania. Zanim rozpoczniesz manewr, sprawdź lusterka boczne i martwe pole, a następnie z odpowiednim wyprzedzeniem włącz kierunkowskaz.
Niebezpiecznym błędem jest nagłe wjeżdżanie na lewy pas tuż przed szybciej jadący pojazd. Może to zmusić kierowcę do gwałtownego hamowania i stworzyć ryzyko kolizji. Pamiętaj również, aby po zakończeniu wyprzedzania nie zjeżdżać od razu na prawy pas, lecz zostawić sobie odpowiednią przestrzeń. Przed powrotem na prawy pas warto zastosować zasadę „widocznego pojazdu”. Jeśli w lusterku wewnętrznym widzisz cały wyprzedzany pojazd oraz jego światła, oznacza to, że masz wystarczającą odległość, by bezpiecznie wrócić na swój pas.
Postępowanie w sytuacjach awaryjnych
Na autostradach i drogach szybkiego ruchu nie ma poboczy w klasycznym znaczeniu. Pas awaryjny służy wyłącznie do zatrzymania w sytuacjach wyjątkowych. W przypadku awarii lub nagłego zatrzymania konieczne jest zachowanie zimnej krwi i podjęcie odpowiednich kroków w celu zabezpieczenia pojazdu oraz uniknięcia niebezpieczeństwa.
Jeśli zauważysz problem techniczny, postaraj się zjechać jak najdalej na pas awaryjny. Włącz światła awaryjne natychmiast po zatrzymaniu i ustaw trójkąt ostrzegawczy w odległości co najmniej 100 metrów od pojazdu. W nocy lub w warunkach ograniczonej widoczności warto dodatkowo założyć kamizelkę odblaskową. Jeśli jest to możliwe, najlepiej opuścić pojazd i schronić się za barierą energochłonną, aby nie narażać się na potrącenie przez inne pojazdy.
Jeśli nie możesz samodzielnie usunąć usterki, skontaktuj się z pomocą drogową lub zarządcą autostrady. Na większości tras znajdują się słupki alarmowe umożliwiające szybkie wezwanie pomocy. Nigdy nie próbuj naprawiać pojazdu na pasie ruchu ani nie wychodź na jezdnię, ponieważ może to grozić poważnym wypadkiem.
Odpoczynek i unikanie zmęczenia podczas jazdy
Długie trasy po drogach szybkiego ruchu mogą prowadzić do zmęczenia, które jest jednym z najczęstszych czynników powodujących wypadki. Monotonna jazda z dużą prędkością sprawia, że kierowca może nie zauważyć pierwszych objawów senności, takich jak częste mruganie, utrata koncentracji czy nieświadome zjeżdżanie z toru jazdy.
Aby uniknąć zmęczenia, warto planować regularne przerwy. Zaleca się, aby co 2-3 godziny zatrzymać się na kilka minut, wyjść z auta, rozprostować nogi i przewietrzyć kabinę. Na autostradach znajdują się Miejsca Obsługi Podróżnych (MOP), gdzie można odpocząć, napić się kawy lub zdrzemnąć, jeśli czujesz, że senność zaczyna Cię pokonywać.
Jeśli podróżujesz nocą, szczególnie ważne jest, aby słuchać swojego organizmu! Jeśli czujesz, że Twoja koncentracja spada, nie próbuj „przetrzymać” zmęczenia. Krótka drzemka może uratować życie. Również unikanie ciężkich posiłków przed podróżą, odpowiednie nawodnienie i przewietrzanie wnętrza pojazdu podczas jazdy mogą pomóc w utrzymaniu czujności.
Pamiętaj, że jazda w stanie skrajnego zmęczenia jest równie niebezpieczna jak prowadzenie pod wpływem alkoholu. Szacuje się, że percepcja kierującego po nieprzespanej nocy jest zbliżona do stanu po wypiciu około 6 piw i poziomu 1,9 promila alkoholu we krwi. Lepiej dojechać do celu trochę później, ale w pełni świadomym i bezpiecznym dla siebie oraz innych uczestników ruchu.
Nie odkładaj planów na jutro
Zapisz się na kurs już dziś!