Pierwsza pomoc przedmedyczna – co każdy kierowca powinien wiedzieć?

Wypadek drogowy może wydarzyć się w najmniej oczekiwanym momencie. W takich sytuacjach to nie służby ratunkowe są pierwsze na miejscu zdarzenia, lecz inni uczestnicy ruchu, często przypadkowi kierowcy. To właśnie od ich reakcji zależy, czy ktoś otrzyma pomoc na czas. Dlatego każdy kierowca w Polsce powinien znać podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy oraz wiedzieć, jak się zachować, gdy dojdzie do wypadku.

Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy – nie tylko moralny, ale i prawny

W polskim prawie obowiązek udzielenia pierwszej pomocy jest jasno określony. Art. 44 ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz art. 162 Kodeksu karnego mówią wyraźnie: jeśli jesteś świadkiem wypadku drogowego, masz obowiązek się zatrzymać i sprawdzić, czy ktoś nie potrzebuje pomocy. Brak reakcji może skutkować nie tylko wyrzutami sumienia, ale też karą pozbawienia wolności do lat 3.

Prawo to jedno. Drugą stroną medalu jest zwykła ludzka przyzwoitość. W sytuacji, gdy sekundy decydują o czyimś życiu, nie można przejść obojętnie.

Zabezpieczenie miejsca wypadku – Twoje bezpieczeństwo jest priorytetem

Zanim podejdziesz do poszkodowanych, musisz zadbać o swoje bezpieczeństwo:

• zatrzymaj się w bezpiecznej odległości oraz w miejscu, nie stwarzającym zagrożenia, włącz światła awaryjne,
  
• załóż kamizelkę odblaskową, jeśli ją posiadasz
  
• ustaw trójkąt ostrzegawczy – na drodze ekspresowej lub autostradzie minimum 100 m za pojazdem, na pozostałych drogach 30-50 m,
  
• zgaś silnik i odłącz zapłon w uszkodzonych autach (jeśli jest to bezpieczne),
  
• nie pal papierosów – w pobliżu może znajdować się rozlane paliwo.
  

Dopiero po zabezpieczeniu miejsca wypadku możesz podejść do osób poszkodowanych by ocenić ich stan.

Jak skutecznie wezwać pomoc?

Po dokonaniu oceny stanu poszkodowanych zadzwoń pod numer alarmowy 112. W rozmowie z dyspozytorem podaj:

• dokładne miejsce zdarzenia (np. nazwa drogi, kilometr trasy, numer słupka drogowego, orientacyjne punkty),
  
• liczbę poszkodowanych,
  
• ich stan (czy są przytomni, oddychają, mają krwawienia?),
  
• czy istnieje ryzyko pożaru lub wycieku substancji.
  

Nie rozłączaj się, dopóki operator nie zakończy rozmowy – może potrzebować dodatkowych informacji.

Pierwsza pomoc – krok po kroku

Po wezwaniu pomocy przystąp do udzielania pierwszej pomocy:

1. Sprawdź, czy osoba poszkodowana jest przytomna i czy jest z nią kontakt.
   
2. Udrożnij drogi oddechowe – odchyl głowę do tyłu i unieś brodę.
   
3. Sprawdź oddech za pomocą co najmniej dwóch zmysłów – przez 10 sekund nasłuchuj i obserwuj ruch klatki piersiowej. Jeżeli osoba nie oddycha:
   
   • rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO): 30 uciśnięć klatki piersiowej + 2 oddechy,
     
   • jeśli nie jesteś przeszkolony – wykonuj samo uciskanie klatki piersiowej w tempie 100-120 ucisków/min do przyjazdu służb.
     

Uciskaj mocno – ok. 5-6 cm w głąb mostka – i pozwól klatce piersiowej się unosić.

4. Nie przenoś osoby z pojazdu, jeśli nie ma bezpośredniego zagrożenia (np. pożaru). W przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa – stabilizuj głowę i odcinek szyjny kręgosłupa.
   
5. Jeśli osoba jest nieprzytomna, ale oddycha, ułóż ją w pozycji bocznej ustalonej i stale monitoruj jej stan.
   
6. Chroń przed wychłodzeniem – użyj koca termicznego z apteczki.

Co zawiera dobrze wyposażona apteczka samochodowa?

Choć w Polsce posiadanie apteczki nie jest obowiązkowe (poza pojazdami nauki jazdy, egzaminacyjnymi, autobusami, samochodami ciężarowymi do przewozu osób poza kabiną kierowcy i taksówkami), to jej brak w razie wypadku może oznaczać, że nie będziesz w stanie pomóc.

W apteczce powinny się znaleźć:

• rękawiczki jednorazowe (co najmniej 2 pary),
  
• gazy jałowe, bandaże, opaski elastyczne,
  
• maseczka do resuscytacji (z zaworem jednokierunkowym),
  
• nożyczki, plastry,
  
• środek do dezynfekcji,
  
• koc termiczny,
  
• opaska uciskowa,
  
• chusta trójkątna.
  

Warto sprawdzać terminy ważności i regularnie uzupełniać braki.

Korytarz życia – każdy kierowca ma tu rolę do odegrania

Korytarz życia to obowiązek ustawowy na polskich drogach (od 2019 roku). Gdy tworzy się korek spowodowany wypadkiem:

• kierowcy z lewego pasa zjeżdżają do lewej,
  
• pozostali – do prawej strony, możliwie blisko krawędzi jezdni lub pasa awaryjnego.
  

Tym samym powstaje przestrzeń, którą mogą przejechać pojazdy ratunkowe. Nieprzestrzeganie tego obowiązku może skutkować mandatem do 500 zł i 6 punktami karnymi, a w skrajnych przypadkach – odpowiedzialnością za utrudnianie akcji ratunkowej.

Dlaczego warto znać zasady pierwszej pomocy?

• Zwiększasz szanse przeżycia poszkodowanego.
  
• Unikasz odpowiedzialności karnej za zaniechanie.
  
• Budujesz kulturę bezpieczeństwa na drodze.
  
• Możesz uratować bliską osobę – statystyki pokazują, że najczęściej pomagamy rodzinie lub znajomym, z którymi podróżujemy.

W sytuacji wypadku drogowego nie wystarczy jedynie zadzwonić po pomoc. Każdy kierowca w Polsce powinien być przygotowany do udzielenia pierwszej pomocy. Zarówno psychicznie, jak i praktycznie. Twoja reakcja może uratować komuś życie. A to największa odpowiedzialność, jaka może na Tobie spocząć za kierownicą.

Zadbaj o wyposażenie apteczki.
Rozważ udział w szkoleniu z pierwszej pomocy.
Ucz się i praktykuj, by w chwili próby działać skutecznie.